Ateş vücut sıcaklığının ölçüm tekniği ve yerine göre belirlenmiş olan normal değerlerin üzerine çıkmasıdır.
Beynimizdeki vücut ısımızı düzenleyen termostat üzerine iç veya dış kaynaklı uyaranların etkisi ile oluşur. Normal vücut ısımız sabah en düşük değerlerden akşamüzeri en yüksek değerlere çıkar.
Gün içerisinde ortalama değişim genliği 0.5ºC dir.
Vücut Sıcaklığı Nasıl Ölçülür? Ölçüm tekniği ve yerine göre normal değerleri.
Makattan ölçüm; ateş ölçmede amaç, vücut iç ateşinin en doğru biçimde ölçülmesi. İç ateşten kasıt kalbe dönen kanın kalp içindeki sıcaklığıdır. Ona en yakın ısıyı ölçmeye çalışırız. Bu nedenle iç ateşi en doğru ölçme yolu “makattan ölçüm.” Normal değerler: 36,6-38
Ağız içinden ölçüm; iş birliği yapabilecek birinde mümkündür ve yaklaşık 0.5 derece düşük gösterir. Normal değerler: 35,6-37,5
Kulaktan Ölçüm; Kulak zarı ısısı da iç ateşe yakın sonuç verir ancak kulak kiri vb nedenlerle uygulaması zor bir yöntemdir. Normal değerler: 35,8-37,8
Alından ölçüm; yanak atardamarlarının ürettikleri ısının miktarını ölçer. Bu ölçümlerin doğruluğu terleme veya damarsal değişikliklerden etkilenebilir. Normal değerler: 35,8-37,8
Koltukaltı ölçüm; en basit olan yöntemdir, fakat güvenilirliği en az olandır. İç ateşten ziyade dış ateşi ölçer. Nem, uygun konum damarsal değişiklikler süre sürtünme gibi çevresel faktörlerden etkilenebilir. Normal değerler: 34,7-37,4
Ateş hangi yaşta kaç derece ise endişe verici?
- Küçük bebeklerde (<3 ay); ateş her zaman endişe verici bir bulgudur (en güvenilir olanı rektal yoldan ölçülen ateş.)
- Üç ay- üç yaş arası bebek çocuklarda çocuklarda ; 38.0 ºC’nin üzeri (rektal ölçüm) ateş
- 39.0ºC’nin üzeri (rektal ölçüm) endişe verici ateş.
- Büyük çocuklar ve yetişkinlerde; 37.8ºC’nin üzeri (oral ölçüm) ateş, ≥39.5ºC (oral ölçüm) endişe verici ateş
Ateş, rahatsızlık vericiyse (aktivite seviyesinin azalması, sıvı alımının azalması vb.) bir ateş düşürücü (antipiretik) ajan verilebilir.
Ateşi düşürmenin ateşli bir hastalığa bağlı morbidite ve mortaliteyi veya febril konvülsiyon tekrarını azalttığına dair kanıt bulunmamaktadır.
Ateşin nedenleri;
Enfeksiyonlar, Aşılama, Sıvı kaybı, çevre ısısına bağlı sıcak çarpması, romatizma ve bağdokusu hastalıkları, kanserler, terleme bozuklukları, beyin ve sinir sistemi kaynaklı hastalıklar, kan kaybı, kan nakli sonrası, İlaçlara bağlı, ( antibiyotikler antifungâller, interferon vb. ), ameliyat sonrası, nakledilen organın reddi, derin ven (toplardamar) trombozu
Ateşin faydaları
Çoğu bakterilerin ve virüslerin çoğalmasının yavaşlatır.
Bağışıklık sisteminin fonksiyonların artmasını sağlar.
Ateşin zararları;
Normal çocuklar ateşe yetişkinlerden çok daha dirençlidirler. Kalp hastalığı, kansızlık beslenme bozukluğu göğüs deformitesi gelişme geriliği gibi başka türlü hastalığı olan çocuklarda geçerli olmak üzere, oksijen gereksinimini, kalori ve sıvı gereksinimi artırdığı için fiziksel rahatsızlığa neden olur.
Özellikle beyin ve sinir sistemi bozukluğu olan çocuklarda bilinç değişikliklerine (baygınlık, sayıklama) neden olabilir, havale nöbetini tetikleyebilir. 42ºC üzerinde nörolojik hasar ve kas yıkımına neden olabilir (nadir). Normal çocuk bu durumdan çok az etkilenir veya hiç etkilenmez.
Ateşin Acil Tedavisinin Gerektiği Durumlar
Tansiyon düşüklüğü bilinç bulanıklığı (Şok), beyin ve sinir sistemi bozukluğu (Nörolojik hastalık) varlığı, kalp ve akciğer ile ilgili (kardiyopulmoner) hastalık varlığı. Metabolizma hızında artışın olduğu diğer durumlar; (Yanık, ameliyat sonrası-postoperatif durum-), sıvı – elektrolit dengesi değişiklikleri, 40ºC’nin üzeri ateş, kafa travması, kalp masajı ve suni teneffüs ile hayata döndürülmüş kimselerde (Post-kardiyak arrest)